Film o ruskoj emigraciji prikazan na godišnjici u Bileći

Dokumentarni film „Ruska emigracija u Kraljevini Jugoslaviji početkom XX vijeka – Rusi u Bileći“ autora Dejana Puhala, studenta drugog ciklusa studija na Prirodno-matematičkom fakultetu UNIBL i prof. dr Mire Mandić, prikazan je u tokom obilježavanja stote godišnjice dolaska Donskog kadetskog korpusa u Bileću.

Riječ je o manifestaciji održanoj u Bileći u organizaciji Zavičajnog kluba „Osvit“ od 1. do 3. novembra 2021. godine.

Film studenta Puhala i prof. Mandić je nastao kao rezultat istraživanja na nastavi Socijalne geografije na Studijskom programu prostorno planiranje Prirodno-matematičkog fakulteta. 

Autori filma Dejan Puhalo i Mira Mandić u svom obraćanju prije projekcije filma upoznali su goste iz Rusije i publiku sa nastankom filma i istorijskim prilikama o kojima govori. Istaknut je značaj očuvanja tradicije, nacionalnog i kulturnog identiteta u istorijski teškim vremenima  koji se potvrđuje kroz kulturu sjećanja na primjeru ruske emigracije i Donskog kadetskog korpusa. Gostima su predstavljene i aktivnosti koje Prirodno-matematički fakultet provodi u proučavanju srpsko-ruskih odnosa i veza, ruske istorijske i kulturne baštine u Republici Srpskoj te karakter višegodišnje saradnje sa Ruskim geografskim društvom. 

„Saznao sam mnogo novih činjenica iz istorije srpsko-ruskih odnosa, funkcionisanja ruskih civilnih i vojnih škola i sudbini Rusa tokom i poslije Drugog svjetskog rata u vašoj zemlji. Ovaj film ima obrazovni i naučni karakter i želim da ga naši kadeti vide“, rekao je poslije projekcije direktor i komandant Donskog kozačkog kadetskog korpusa Imperstora Aleksandra III pukovnik Andrej Aleksandrovič Rembajlo i uputio molbu autorima i Prirodno-matematičkom fakultetu za ustupanje filma i dozvolu prikazivanja u kadetskim školama u Rusiji. 

Inače, poslije Oktobarske revolucije u tada tek osnovanu Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, stiglo je više desetina hiljada ruskih emigranata. Uticaj ove emigracije na ukupni društveni razvoj Kraljevine bio je izuzetno značajan, posebno u oblasti privrede, kulture, obrazovanja i razvoja naučnih institucija. 
Pripadnici ostatka elitnog Donskog kozačkog kadetskog korpusa Carske Rusije stigli su u Bileću 1. novembra 1921. godine, gdje je pet godina  radila kadetska škola,  koja je bila odlično organizovana. U ovoj školi, osim Rusa, obrazovao se i veći broj muške djece iz Hercegovine i Crne Gore. Kadeti su za vrijeme svog boravka, razvili bogat kulturni život, zdravstvo, zanatstvo i sportske aktivnosti  te uticali na kulturni razvoj Bileće i okruženja. Na mjesnom groblju u Bileći sahranjeno je više pripadnika ovog korpusa i članova njihovih porodica. Od vremena djelovanja ruske kadetske škole vojna funkcija trajno je obilježila razvoj Bileće.

Važno je naglasiti da prve kadetske škole osnovane su u doba cara Petra Velikog u XVIII  vijeku, a zatvorene poslije Oktobarske revolucije. Sredinom devedesetih godina prošlog vijeka, društvenim reformama u Rusiji, došlo je i do njihove obnove, među kojima i  Donskog kozačkog kadetskog korpusa Imperatora Aleksandra III u Rostovu. Prvi put ove godine predstavnici ovog kadetskog korpusa, direktor A. A. Rembajlo sa mladim kadetima, posjetili su Bileću da odaju počast sahranjenim sunarodnicima čiju tradiciju baštine te upoznaju nepoznati dio svoje istorije  u periodu progonstva.